Ngày thế giới phòng, chống AIDS và tháng hành động quốc gia phòng chống HIV/AIDS
Ngày Thế giới Phòng, chống AIDS, được tổ chức vào ngày 01 tháng 12 hằng năm, là sự kiện y tế – xã hội mang ý nghĩa toàn cầu, thể hiện quyết tâm chung của nhân loại trong cuộc chiến lâu dài và bền bỉ chống lại đại dịch HIV/AIDS. Ngày này không chỉ là dịp tưởng nhớ những người đã qua đời vì AIDS, mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ về tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và nhân ái, hướng đến một thế giới không còn HIV/AIDS. Hưởng ứng ngày này, tại Việt Nam đồng thời diễn ra Tháng Hành động Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS, kéo dài từ ngày 10/11 đến ngày 10/12 hằng năm, tạo cao điểm truyền thông và hành động trong toàn xã hội. HIV/AIDS là một trong những đại dịch nguy hiểm nhất trong lịch sử y học hiện đại, để lại hậu quả nặng nề không chỉ về mặt y tế mà còn về kinh tế, xã hội, tâm lý và nhân quyền. Kể từ khi được phát hiện vào đầu những năm 1980, HIV/AIDS đã ảnh hưởng đến hàng chục triệu người trên toàn thế giới, cướp đi sinh mạng của nhiều thế hệ và làm lung lay nền tảng của không ít gia đình, cộng đồng. Mặc dù khoa học đã đạt được những bước tiến quan trọng trong điều trị và dự phòng, nhưng cho đến nay, HIV/AIDS vẫn chưa có thuốc điều trị khỏi hoàn toàn, đồng nghĩa với việc công tác phòng, chống phải được duy trì liên tục, lâu dài và bền vững.
Tại Việt Nam, công tác phòng, chống HIV/AIDS luôn nhận được sự quan tâm sâu sát và chỉ đạo quyết liệt của Đảng và Nhà nước, coi đây là một trong những nhiệm vụ y tế – xã hội trọng tâm gắn liền với chiến lược phát triển con người và bảo đảm an sinh xã hội. Trải qua nhiều năm triển khai đồng bộ các biện pháp can thiệp, Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận: tỷ lệ nhiễm mới HIV và tử vong do AIDS từng bước được kiềm chế; mạng lưới xét nghiệm, tư vấn và điều trị HIV ngày càng mở rộng; thuốc kháng vi rút (ARV) được cung cấp kịp thời và liên tục; nhiều mô hình can thiệp giảm tác hại được triển khai hiệu quả tại cộng đồng. Những kết quả này khẳng định tính đúng đắn của đường lối và chính sách phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam trong giai đoạn đổi mới và hội nhập.
Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy dịch HIV/AIDS vẫn còn tiềm ẩn những diễn biến phức tạp, đặc biệt trong bối cảnh xã hội thay đổi nhanh chóng, lối sống và hành vi nguy cơ đa dạng hơn, cùng với những thách thức về nguồn lực và bền vững tài chính. Một bộ phận người dân vẫn còn thiếu hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS, dẫn đến tâm lý chủ quan trong phòng bệnh hoặc thái độ kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV. Chính những rào cản về nhận thức và định kiến xã hội này đã làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm, cản trở người bệnh tiếp cận dịch vụ y tế, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả chung của công tác phòng, chống dịch. Ngày Thế giới Phòng, chống AIDS và Tháng Hành động Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS mang ý nghĩa đặc biệt trong việc tăng cường công tác truyền thông – giáo dục – vận động xã hội, giúp người dân hiểu đúng, hiểu đủ và hiểu sâu về HIV/AIDS. Các thông điệp truyền thông tập trung nhấn mạnh: HIV không lây qua tiếp xúc thông thường; người nhiễm HIV nếu được điều trị ARV sớm và tuân thủ tốt có thể sống khỏe mạnh, lao động bình thường và không lây truyền HIV cho người khác; phòng, chống HIV/AIDS không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà là trách nhiệm của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội.
Một nội dung trọng tâm mang tính nhân văn sâu sắc được đề cao trong dịp này là xóa bỏ kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS. Kỳ thị không chỉ làm tổn thương về mặt tinh thần, mà còn tước đi cơ hội tiếp cận chăm sóc y tế, giáo dục, việc làm và hòa nhập xã hội của người nhiễm HIV. Một xã hội không kỳ thị là nền tảng quan trọng để người nhiễm HIV chủ động xét nghiệm sớm, điều trị kịp thời và trở thành một phần tích cực trong cộng đồng. Tôn trọng, thấu hiểu và chia sẻ chính là những “liều thuốc tinh thần” góp phần làm nên thành công của công tác phòng, chống HIV/AIDS.
Bên cạnh đó, Tháng Hành động Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS là dịp để đẩy mạnh các can thiệp dự phòng toàn diện và bền vững, bao gồm: thực hành tình dục an toàn; sử dụng bao cao su đúng cách; không sử dụng chung bơm kim tiêm; điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; xét nghiệm HIV định kỳ; điều trị ARV sớm theo chỉ định; và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Những giải pháp này đã được chứng minh là hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng.
Đặc biệt, vai trò của hệ thống chính trị, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư được nhấn mạnh mạnh mẽ trong việc huy động nguồn lực, đổi mới phương thức truyền thông, mở rộng dịch vụ và duy trì tính bền vững của chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Gia đình – tế bào của xã hội – cũng giữ vai trò then chốt trong việc giáo dục, định hướng hành vi lành mạnh cho thế hệ trẻ, đồng thời là điểm tựa tinh thần vững chắc cho người nhiễm HIV vượt qua bệnh tật và sống có ích.
Tôn vinh Ngày Thế giới Phòng, chống AIDS và tổ chức hiệu quả Tháng Hành động Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS chính là sự khẳng định quyết tâm chính trị, trách nhiệm xã hội và giá trị nhân văn cao đẹp của dân tộc Việt Nam. Đây không chỉ là dịp để nhìn lại chặng đường đã qua, mà còn là thời điểm để tiếp tục củng cố niềm tin, đổi mới tư duy và hành động quyết liệt hơn, hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 theo cam kết quốc tế.
Khi mỗi người dân hiểu đúng về HIV/AIDS, khi mỗi gia đình chủ động phòng ngừa, khi cộng đồng chung tay hỗ trợ và khi cả hệ thống chính trị đồng lòng hành động, chúng ta sẽ từng bước xây dựng một xã hội không còn AIDS, không còn kỳ thị, không còn phân biệt đối xử – một xã hội nhân văn, bao dung và phát triển bền vững, nơi mọi người đều được sống an toàn, khỏe mạnh và có tương lai tươi sáng.
